Telli Terbiye Nedir ?

Bodur meyvecilikte kullanılan anaçların kök yapısı daha yüzeyde ve kullanılan fidanlar kısa sürede meyveye yatma eğiliminde olduğundan meyve bitkilerine destek sağlamak, dış çevreden gelen olumsuz etkilerden; özellikle olumsuz hava koşullarından korumak ve bitkinin meyve yükünün fazla olmasından dolayı bitkinin dallarının kırılmasını önlemek amacıyla kurulan bir sistemdir.

Telli terbiye sistemi meyve ağacının cinsine bağlı olarak değişmektedir.

DEM-TEL olarak ARTVİN ve çevre ilçelerde en kısa zamanda telli terbiye sistemi uygulamasında hizmet vermeyi amaçlıyoruz.

Telli Terbiye Sistemlerinin  Amaçları

• Asmalarda düzgün ve kuvvetli bir gövde ile onun üzerinde değişik sayıda kol oluşturarak kuvvetli  ve  dengeli  bir  gelişme  sağlamak  ve  kaliteli  ürün elde etmek.
• Yüksek gövdeli ve tele alınmış şekiller oluşturularak taze sürgünleri geç don ve rüzgâr zararlarından  korumak.
• Serin ve nemli  yerlerde  güneşten  daha  fazla  yararlanmak,  daha  iyi havalanmayı sağlamak, çok sıcak yörelerde ise taze sürgünler ve salkımları  güneşin yakıcı etkisinden  korumak.
• Toprak işleme, sulama,  gübreleme,  hastalık  ve  zararlılarla  mücadele, budama ve hasat gibi işlemleri  kolaylaştırmak.

Telli Terbiye Sistemlerinin  Faydaları

• Her türlü mekanizasyona
• Dalların ve sürgünlerin omca üzerinde eşit bir şekilde dağılması sağlanır.
• Asmanın daha fazla hava, ışık ve güneş enerjisi alması sağlanarak taneler daha tatlı ve kaliteli olur.
• Çiçek oluşumu ve çiçeklenme olumlu yönde
• Salkım gelişmesi ve olgunlaşması önemli oranda iyileşir.
• Verim ve kaliteyi doğrudan etkileyen yaprak alanının eşit düzeyde artırılması sağlanır.
• Kış budaması, toprak  işleme,  hastalık  ve  zararlılarla  mücadele, sulama  ve gübreleme,  hasat  gibi  kültürel  uygulamalar  kolaylaştırılır  ve  daha  az  masrafla gerçekleştirilir.
• Asmaları don, rüzgâr, yüksek ve düşük nem, aşırı güneş ışığı zararlarından korur.
• Yazlık sürgünlerin kırılması önlenir.

Çeşitli Telli Terbiye  Şekilleri

Kordon Şekli

Daha  çok  dip  gözleri  mahsuldar  olan  ve  kısa  budamayı  gerektiren  çeşitler  için kullanılır.  Bu sistemde asmanın gövde yüksekliği 40–60 cm’dir. Kordon sistemi, kardinal, müşküle, razaki gibi iri salkımlı sofralık çeşitler için çok iyi bir  sistemdir.

Kordon sisteminde, yatırma teli üzerinde tek bir tarafa veya sağlı  sollu uzanan iki sabit taşıyıcı kol oluşturulur. Daha çok, çift kollu sabit kordon şekli tercih edilir. Kordon  sisteminde  3  sıra  tel  geçirmek  gerekir.  Birinci  tel  (bükme=yatırma=  taşıma teli, 3 mm kalınlıkta) toprak seviyesinden 50 cm yükseklikten, ikinci tel (1. bağlama teli: 2.5 mm  kalınlıkta)  bükme  telinin  40  cm  üzerinden  geçirilir.  Birinci  bağlama  telinin  45  cm üzerinden de ikinci bağlama teli  geçirilir.

Sürgünlerin  bağlama  masrafından  kurtulmak  için  ikinci  ve  üçüncü  sıra  tellerin  çift olarak geçirilmesi ve sürgünlerin bunların arasından büyütülmesi tavsiye  olunur.

Guyot Şekli

Uzun budama isteyen ve dip gözleri verimsiz olan asmalara uygulanır. Guyot sistemi tek kollu veya çift kollu şekilde oluşturulabilir. Kordan sisteminde olduğu gibi yatırma veya bağlama teli bulunur. Bağlama telleri çift olabilir ve sürgünler tellerin arasından geçirilir.

Avustralya (Telli Goble) Şekli

Ege Bölgesi’nde yetiştirilen çekirdeksiz üzüm çeşitlerine uygun bir sistemdir. Yerden yaklaşık  1,20  m  yükseklikten  ve  60  cm  aralıkla  paralel  iki  yatırma  teli  (3  mm)  çekilir. Bunların  45-50  cm  üst  ortasından  bir  sürgün  bağlama  teli  (2  mm)  daha  çekilerek  terbiye sistemi oluşturulur. Bu sistemin oluşturulması için 2,20 m boyunda ve dipten itibaren 1,70  m  yükseklikte 65–70 cm uzunluğunda T şeklinde parça bulunan ahşap, beton veya demir direkler  kullanılır.

Bağın dikiminden hemen sonra belirtilen direkler sıra başından itibaren 3–4 omcada bir  50  cm’si  toprağa  girecek  biçimde  dikilir.  Aradaki  3–4  omcanın  dibine  ise  50  cm’si toprağın altında kalmak üzere 1,50–1,70 m uzunluğunda düz herek  konur.

Çift T Terbiye Şekli

Avustralya sistemine benzemektedir.  Bu sistemde Avustralya sisteminde  en  üstte bulunan  bir  bağlama  teli  yerine  1,20  m  aralıklı  iki  sürgün  bağlama  teli  vardır.  Direk üzerindeki iki çapraz desteğin görünüşü  nedeniyle  çift  T  olarak  isimlendirilmiştir.

Sadece Profil direklerinde bulunan T soketlerinden üste bir uzun T kolu, 30cm altına da bir kısa T kolu kullanılır. Yatırma telleri T kollarının sağ ve solundan çekilir. Ara direk boyları, asma türüne ve bakım imkanlarına göre 200-250cm boyunda tercih edilir. Baş direk boyları, ara direklerden 20-25 cm uzun olmak üzere 220-275cm tercih edilir. T kollarının sağ ve solundaki özel çentiklerden geçirilen ve iki katlı çift yatırma teli (toplamda 4 hat yatırma teli) + 1 kalın gövde teli + varsa bir sulama hattı taşıyıcı tel ile 5+1 telli uygulanır.

Büyük T Terbiye Şekli

Direk ve çaprazın görünüşü nedeniyle bu şekle Büyük T ismi verilmiştir. Bu sistemin teşkil edilmesi Avustralya sisteminde olduğu gibidir. Büyük T terbiye şeklinde yerden 1,60 m yükseklikte ve 1,20 m aralıklı iki taşıma teli bulunmaktadır. Bunun için yerden 1,60 m yükseklikte bir direğe ve buna tutturulan 1,20 m uzunluğunda çapraz demir veya ağaç desteğe ihtiyaç vardır.  Bu sistemde ayrıca sürgün bağlama teli yoktur.

Pergola (Çardak) Şekli

Çardak şeklinde amaç gölge, üzüm ve yapraktan faydalanmaktır. Çardak aksamı demir veya düzgün ağaçtan olabilir.  Asmanın kollarının yayılması için üst kısmına tel, ince demir veya tahta kiriş konur. Kapama bağ alanı şeklinde çardak yapılacaksa genellikle sıra araları 3.5 m, sıra üzeri 2.2 m olacak şekilde planlama yapılır. Çardak yüksekliği 2–2.5 m’den fazla olmamalıdır.

“U” veya “Y” Şekli

Bu sistemde 2.0-2.5 m uzunluğundaki destek direğinin yerden yaklaşık 1.1-1.3 m’lik kısmında  “V”  şeklinde yerleştirilmiş iki kiriş, yatay bir kiriş veya destek teli ile sabitleştirilmektedir.  V’nin kolları üzerinde tellerin geçirileceği delikler bulunmaktadır. Daha çok kordon oluşturulmasına uygun olan bu sistemde, kollar üzerinde kısa veya karışık budama yapılabilmektedir.